الایزا
کیت های بیوشیمی
کیت های مولکولی و سایر
کیت های دامپزشکی
کیت های زیبایی
تجهیزات آزمایشگاهی
کیت های تشخیص سریع
مصرفی
نقش ویتامین ب۱۲
Vitamin B12
ویتامین ب۱۲ چیست؟
ویتامین ب۱۲ که کوبالامین نیز نام دارد، این ویتامین محلول در آب است و مقدار کمی از ویتامین ب۱۲ به طور طبیعی در مواد غذایی وجود دارد، اما همین مقدار کم هم باید جذب شوند تا نیاز بدن تامین گردد.
برای تولید و جذب ویتامین ب۱۲، نیاز به باکتری های تولیدتولیدکننده ب۱۲ می باشد و با اینکه در سیستم گوارشی انسان وجود دارد اما قادر به تامین این ویتامین به اندازه کافی نیستند.
برای اطلاع از نقش ویتامین ب ۱۲ در بدن انسان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نقش ویتامین ب۱۲ در تکثیر سلولی: خصوصاً خون‌سازی، بافت عصبی، دستگاه گوارش و مغز استخوان
- نقش ویتامین ب۱۲ در سنتز میلین: و تاثیر در عملکرد سیستم عصبی
- نقش ویتامین ب۱۲ در بارداری: اهمیت در بارداری سالم (سنتز DNA)
- نقش ویتامین ب۱۲ در انرژی: تبدیل غذا به انرژی
- نقش ویتامین ب۱۲ در سوخت و ساز: کمک به بدن در استفاده از چربی‌ها و پروتئین‌ها
- نقش ویتامین ب۱۲ در کم خونی: جلوگیری از بروز کم‌خونی مگالوبلاستیک
- نقش ویتامین ب۱۲ در سلامت: ویتامین B12 در سلامت انسان و پیشگیری از بیماری‌هایی نظیر: سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی (CVD) و سکته مغزی، آلزایمر، پوکی استخوان و …
- نقش ویتامین ب۱۲ در پوست و مو: تقویت و سلامت مو، پوست و ناخن
فرایند جذب ویتامین ب۱۲
از زمانی که جویدن غذا در دهان انجام می شود و ویتامین B12 موجود در غذا در بزاق دهان حل شده و آماده جذب می گردد، جذب ویتامین در معده و حتی روده ادامه دارد.
نقش ویتامین ب ۱۲ از زمانی آغاز می‌شود که ویتامین B12 متصل به پروتئین در مواد غذایی با بزاق دهان ترکیب شود. سپس ویتامین B12 آزاد شده با هاپتوکورین که یک پروتئین متصل کننده کوبالامین در بزاق است متصل می شود.
این فرایند در معده نیز ادامه پیدام می کند و ویتامین B12 بیشتری توسط هیدروکلریک اسید و پروتئاز معده آزاد شده و به هاپتوکورین متصل می گردد. در مرحله بعد توسط آنزیم های گوارشی از هاپتوکورین آزاد شده و جذب می گردد.
کمبود آن منجر به بیماری کم‌خونی وخیم و غیرطبیعی شدن گلبول‌های قرمز کم شدن رشد بدن، مو و ناخن می‌شود. ویتامین ب۱۲ در غذاهای گیاهی موجود نیست و بهتر است گیاهخواران و ورزشکاران و کسانی که رژیم سخت می‌گیرند از مکمل‌های ویتامینی مانند مولتی ویتامین‌ها استفاده کنند.
از نقش ویتامین ب۱۲ در سلامت بدن نباید غافل شد. لازم است با استفاده از منابع ویتامین B12 از فقر آن جلوگیری شود.
علل کمبود ویتامین ب۱۲
با تستا همراه باشید تا در ادامه، عوامل متعددی در کمبود ویتامین B12 نقش دارد در ادامه به برخی از این دلایل اشاره شده است:
- اختلال در سنتز فاکتور ذاتی معده (گلیکوپروتئین تولیدی در دستگاه گوارش)
- جراحی در دستگاه گوارش مانند عمل بای پاس معده
- نارسایی لوزالمعده
- استفاده طولانی مدت از برخی داروها مانند متفورمین
- رژیم غذایی نامناسب و کمبود ویتامین در مواد غذایی مصرفی روزانه
- بیماری مادرزادی مانند مالابزورپاسیون مادرزادی
- رژیم غذایی گیاه‌خواری (این نوع رژیم در جذب ویتامین ب ۱۲ با مشکل روبرو هستند)
- با بالا رفتن سن، قابلیت بدن در جذب ویتامین B12 از مواد خوراکی کند می‌گردد. ۴% از افراد ۴۰ تا ۵۹ ساله، کمبود ویتامین B12 دارند و بسیاری از آنها نیز در مرز فقر هستند.
علائم کمبود ویتامین ب۱۲
- خستگی یکی از اولین نشانه های کمبود B12 است
- کم خونی megaloblastic
- تعداد پایین سلول های سفید و قرمز خون یا پلاکت
- تپش قلب
- پوست کمرنگ و رنگ پریدگی
- ضعیف شدن حافظه
- کاهش وزن
- ناباروری
- بی حسی در دست ها و پاها (سوزن سوزن شدن) و اختلال در راه رفتن
- زخم دهان و زبان
- اختلالات روحی و افسردگی
- بوی بد دهان
- ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن
- تاری دید
- در دام ها نیز کمبود ویتامین ب۱۲ تاثیرات مهمی می گذارد. (کاهش رشد، لاغری مفرط و کاهش اشتها)
مصرف ویتامین ب۱۲
میزان نیاز بدن به ویتامین B12
نیاز بدن انسان به ویتامین ب۱۲ در سنین و شرایط مختلف
نیاز بدن به این نوع ویتامین با مصرف غذای روزانه تامین می گردد و می تواند ویتامین B12 را برای چندین سال ذخیره نماید. میزان مصرف روزانه با توجه به سن و شرایط افراد متفاوت است، مقادیر توصیه شده در سنین مختلف به شرح زیر است:
- نوزاد تا شش ماه: ۰.۴ میکروگرم در روز
- نوزادان هفت تا ۱۲ ماه: ۰.۵ میکروگرم در روز
- کودکان ۱ تا ۳ سال: ۰.۹ میکروگرم در روز
- کودکان ۴ تا ۸ سال: ۱.۲ میکروگرم در روز
- کودکان ۹ تا ۱۳ سال: ۱.۸ میکروگرم در روز
- از سن ۱۴ تا ۵۰ سال: ۲.۴ میکروگرم در روز
- زنان باردار: ۲.۶ میکروگرم در روز
- مادران شیرده: ۲.۸ میکروگرم در روز
کمبود ویتامین ب ۱۲، با تجویز مکمل های غذایی، مصرف غذاهای غنی شده با ویتامین B12، دارو به اشکال مختلف (قرص، آمپول، استنشاق و …) قابل جبران است.
برای تاثیر نقش ویتامین ب۱۲، لازم است در آب حل شده و سپس مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از منابع ویتامین B12 به عنوان مکمل در سنین بالا عاقلانه است.
افراد در معرض خطر فقر ویتامین ب۱۲
- بزرگسالان مسن
- افراد مبتلا
- به کم خونی خطرناک پرنیوس
عوارض مصرف بی رویه ویتامین ب۱۲
مصرف بیش از حد منابع ویتامین B12 خصوصاً نوع تزریقی خطراتی به همراه دارد و لازم است با نظر پزشک از مکمل های ویتامین ب ۱۲ استفاده نمود.
برخی از ناراحتی هایی که با دوز اضافه ویتامین ب ۱۲ ایجاد می گردد عبارتند از :
- آلرژی و علائم مرتبط با آن
- علائم نارسایی قلب
- مشکلات کلیوی و کبدی
- لخته شدن خون
- مصرف اضافه ویتامین ب ۱۲ از طریق ادرار دفع شده و با تغییر رنگ ادرار (تغییر رنگ به سبز روشن) می توان به این موضوع پی برد.
منابع ویتامین B12
در هر ۱۰۰ گرم از مواد غذایی چه مقدار ویتامین ب۱۲ وجود دارد
- جگر از مهم ترین منابع ویتامین B12 است. (جگر: ۹۱ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم)
- گوشت گاو از مهم ترین منابع ویتامین B12 است. (گوشت گاو: ۲.۸ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم)
- ماهی و آبزیان: ساردین و تن ماهی از مهم ترین منابع ویتامین B12 هستند. (میگو: ۹ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم) (ماهی: ۱.۴ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم)
- صدف سرشار از ویتامین B12 است.
- مرغ و طیور
- شیر و محصولات لبنی: (شیر گاو: ۰.۱۴ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم) (خامه: ۰.۱۳ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم)
- تخم مرغ: (تخم مرغ: ۱.۸ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم) (زرده تخم مرغ: ۴.۴ میلی‌گرم در هر ۱۰۰ گرم)
- از منابع ویتامین B12، پروتئین‌های گیاهی نباید فراموش شود. (لوبیا، نخود فرنگی، عدس، آجیل، قارچ و …)
منابع:
Vitamin B12 – Health Professional Fact Sheet (nih.gov)
Vitamin B-12 level test: Uses, normal ranges, and results (medicalnewstoday.com)
Vitamin B-12 Level Test: Purpose, Procedure & Results (healthline.com)